اربعین در فرهنگ عاشورا
در فر هنگ عاشورا ،اربعین به چهلمین شب شهادت حسین بن علی (ع) گفته میشود که مصادف باروز بیستم ماه صفر است.از سنتهای مردمی گرامی داشت چهلم مردگان است ،که به یاد عزیز فوت شده خویش خیرات وصدقات می دهند ومجلس یادبود برپا می کنند، در روز بیستم صفر شیعیان نیز،مراسم سوگواری عظیمی را در کشورها وشهرهای مختلف به یاد عاشورای حسینی بر پا می کنند. عاشقان و پیروان آن امام،درسحال اسرار اربعین به ذکر پرداخته و باران اشکبار چشم خویش را با مظلومیت حسین و یارانش پیوند می زنند.این راه،راه تداوم عشق است بی گمان هیچگاه بی رهرو نخواهد بود.
نخستین اربعین
در نخستین اربعین شهادت امام حسین(ع)،جابر بن عبدالله انصاری وعطیه عوفی موفق به زیارت تربت وقبر سید الشهدا شدند.بنا به برخی نقلها،در همان اربعین کاروان اهل بیت (ع)در بازگشت از شام و سر راه مدینه،از کربلا گذشتند وبا جابر دیدار کردند.البته برخی از مورخان نیز آن را نفی کرده ونپذیرفته اند،از جمله مرحوم محدث قمی در((منتهی الامال))دلایلی ذکر میکند که دیدار اهل بیت از کربلا در اربعین اول نبوده است.به هر حال،تکریم این روز واحیای خاطره غمبار عاشورا،رمز تداوم شعور عاشورایی در زمانهای بعد بوده است.
اربعین وعرفان
اربعین از رازهای هستی ،خصوصیت عدد چهل و اسرار نهفته در آن برای ما روشن نیست .البته چه بسا،باتوجه به ویژگی های انسان ،(چهل بار ) تکرار یک رفتار پسندیده موجب ملکه معنوی و تعمیق آن رفتار وقابلیت نزول فیض خداوند می شود .در فرهنگ اسلامی هم عدد چهل(اربعین) جایگاه ویژهای دارد . چله نشینی رای رفع حاجات ، حفظ کردن چهل حدیث ریال اخلاص ، چهل صباح ، کمال عقل در چهل سالگی ، دعا برای چهل مومن ، از این نمونه هاست آمده است که چون حضرت موسی (ع) را قابل استماع کلام بی واسطه خداوند می کردند چها روز به خلوت فرستادند . وخداوند فرمود : ((... و اذ واعدنا موسی اربعین لیله))
پیامبر حکیم (ص) فرمود :
(( من اخلص لله اربعین یوما فجر الله ینابیع الحکمه من قلبه علی لسانه))
((هر کس چهل روز برای خداوند تعالی اخلاص ورزد خداوند چشمه های حکمت را از قلبش بر زبانش جاری سازد.))